Türkiye'de Çalışma İzinleri: İşverenler ve Çalışanlar İçin Düzenlemeler, Sorumluluklar ve Haklar

Türkiye'de iş arayan bir birey olarak, çalışma izni ile ilgili yasa ve yönetmelikler ile hem işveren hem de çalışanın hak ve sorumlulukları hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Bu yazıda, çalışma vizesi alma sürecini, çalışma vizelerinin sınırlamalarını ve Türk işyerinde hem işverenlerin hem de çalışanların hak ve sorumluluklarını ana hatlarıyla açıklayacağız. Bu yasa ve yönetmelikleri anlayarak yasalara uygun hareket ettiğinizden ve işinizde korunduğunuzdan emin olabilirsiniz.

• Çalışma izni başvuruları, e-imza kullanılarak e-Devlet portalı üzerinden online olarak yapılmaktadır.
• Çalışma izinlerine ilişkin ücret ve harçlar işverenin sorumluluğundadır ve işveren sizden bu ücretlerin ödenmesini talep edemez veya zorlayamaz.
• Geçici koruma altındaki yabancılara, uluslararası koruma başvuru sahiplerine ve şartlı mültecilere verilen çalışma izin belgeleri ikamet izni yerine geçmez. Bu izinler, bu kişilere sağlanan koruma veya statü sona erdiğinde sona erer.
• Çalışma izni ile çalışan yabancının geçici koruma süresi sona ererse, başka bir işleme gerek kalmaksızın çalışma izinleri de kendiliğinden sona erer. Çalışma izni ile çalışan yabancının uluslararası koruma başvurusu reddedilirse çalışma izni de sonlandırılır.
• Çalışma izni ile çalışan bir yabancı aynı işveren için aynı işte çalışmak isterse, mevcut çalışma izninin sona erme tarihinden en az iki ay önce ve her halükarda işverenin çalışma izninin uzatılması için başvurması gerekir. çalışma izni sona erer. Uzatma başvuruları da e-Devlet portalı üzerinden online olarak yapılmaktadır.
• İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi çalışma izni süresi dolmadan feshedilirse, işveren çalışma izninin iptalini talep etmelidir. İptal talepleri e-izin sistemi üzerinden online olarak yapılmaktadır.
• Yabancılara verilen çalışma izinleri, sadece izin belgesinde belirtilen işyeri ve adreste geçerlidir.
• Hem işverenin hem de çalışanın işyerinde hak ve sorumlulukları vardır. Çalışma izni ile çalışan yabancı, aynı işveren için çalışan Türk vatandaşı ile aynı hak ve sorumluluklara sahiptir.
• Geçici koruma sağlanan yabancılar, uluslararası koruma başvuru sahipleri ve şartlı mülteciler mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışma izni muafiyeti ile çalışabilirler. Mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışma izni muafiyeti başvuruları yabancıların kendileri tarafından kayıtlı oldukları ildeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne yapılır. Bu belgeler ücretsiz olarak verilmektedir.
• Türkiye'de çalışma izni olmadan çalışmak, sınır dışı edilmenize, idari para cezasına ve yasalar kapsamında işçilere tanınan hak ve korumalardan yararlanamamanıza neden olabilir. Türkiye'de 15 yaşından küçüklerin çalıştırılması kesinlikle yasaktır! 15-18 yaş arası çocukların çalıştırılması da velilerinin onayına ve belirli kısıtlamalara tabidir. Bu kurallara uyulmaması, iş kazası veya meslek hastalığı durumunda olumsuz sonuçlara yol açabileceği gibi, sizi ağır cezai yaptırımlara da maruz bırakabilir.
• Türkiye'de yabancı uyruklu kişilerin çalışma izin başvuruları e-Devlet portalı üzerinden e-imza ile online olarak yapılmaktadır.
• Çalışma izni alınmasına ilişkin harç ve masraflar işverenin sorumluluğundadır ve işveren bunları talep edemez veya ödemeye zorlayamaz.
• Geçici koruma, uluslararası koruma başvuru sahipleri ve şartlı mültecilere verilen çalışma izin belgeleri ikamet izni yerine geçmez. Bu belgeler, kişinin koruması veya statüsü sona erdiğinde sona erer.
• Çalışma izni olan yabancının geçici koruması sona ererse, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın çalışma izni de kendiliğinden sona erer. Çalışma izni olan bir kişinin uluslararası koruma başvurusu reddedilirse çalışma izni de sonlandırılır.
• Çalışma iznine sahip yabancı, aynı işveren için aynı işte çalışmaya devam edecekse, çalışma izninin uzatılması talebinin mevcut iznin sona ermesinden en az iki ay önce ve her halükarda çalışma izninin sona ermesinden önce yapılması gerekir. Mevcut iznin sona ermesi. Uzatma talepleri de e-Devlet portalı üzerinden online olarak yapılmaktadır.
• İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi çalışma izni süresi dolmadan feshedilirse, işveren çalışma izninin iptalini talep etmelidir. İptal talepleri e-izin sistemi üzerinden online olarak yapılmaktadır.
• Çalışma iznine sahip yabancının farklı bir işveren için çalışmak istemesi durumunda, öncelikle yeni işverenin çalışma izni başvurusunda bulunması, ardından mevcut işverenin mevcut izninin iptalini talep etmesi gerekir. Yeni çalışma izni başvurusu kapsamında eski işverenden gelen iptal talebinin e-izin sistemine yüklenmesi gerekmektedir.
• Yabancı uyruklu kişilere verilen çalışma izinleri sadece belgede belirtilen işyeri ve adreste geçerlidir.
• Hem işverenin hem de çalışanın işyerinde hak ve sorumlulukları vardır. Türkiye'de çalışma izni ile çalışan yabancı, bir Türk vatandaşı ile aynı hak ve sorumluluklara sahiptir.